Omgaan met Aanhoudende Lichamelijke Klachten, hoe doe je dat?

Na eindeloos zoeken naar een oorzaak en behandeling voor de pijn en vermoeidheid die jij ervaart, zakt je de moed in de schoenen. Je krijgt van de artsen te horen dat ze echt alles hebben onderzocht en niets hebben gevonden wat jouw klachten medisch gezien voldoende kan verklaren. Ze vertellen je dat jouw klachten vallen onder Aanhoudende Lichamelijke Klachten (ALK), voorheen Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) genoemd, en dat dit heel vaak voorkomt. Ook de sombere gedachten en angstgevoelens die er de laatste maanden bij zijn gekomen, vallen hieronder. De rest van de uitleg die je van de arts krijgt, komt niet meer bij je binnen. Het enige waar je nog aan kunt denken is: omgaan met Aanhoudende Lichamelijke Klachten, hoe doe je dat?

Omgaan met Aanhoudende Lichamelijke Klachten

Als jou wordt verteld dat er heel veel mensen zijn die al jaren leven met onvoldoende verklaarbare pijn, angst, vermoeidheid of depressieve klachten, kun je het woord ‘leven’ gerust in twijfel trekken. De meeste mensen die te kampen hebben met Aanhoudende Lichamelijke Klachten zijn namelijk niet aan het leven, maar aan het overleven. Hartstikke logisch, want hoe ga jij je leven inrichten als je van de één op andere dag te horen krijgt dat jouw werk wereldwijd geautomatiseerd gaat worden en je niet meer nodig bent? Of als je na een ernstig ongeluk invalide raakt en niet meer kan doen wat je graag doet? En wat doe je als je partner onverwachts bij je weggaat, of een dierbare komt te overlijden? In al deze situaties probeer je te overleven, dat is met Aanhoudende Lichamelijke Klachten niet anders.

Te horen krijgen dat jouw klachten vallen onder ALK/SOLK en dit vervolgens accepteren om verder te gaan met je leven, kun je dus toevoegen aan bovenstaande voorbeelden. Je hebt er alles aan gedaan en er is vanuit heel veel hoeken naar gekeken zonder resultaat. Nee, je bent niet gek! Dat er geen sluitende oorzaak kan worden gevonden voor jouw klachten, betekent niet dat je het verzint of dat het een psychisch probleem is. Wat jij voelt is echt! Jouw lichaam voelt zich bedreigd en dat uit zich in de klachten die je nu hebt. Die bedreigingen kunnen we gelukkig opsporen om er vervolgens aan te gaan werken en het bedreigingsniveau omlaag te krijgen. Dat wil nog niet zeggen dat je dan ook volledig van je klachten af bent.

Accepteren is repareren

Ondanks dat je weet dat je geen andere mogelijkheid hebt dan het te accepteren, voelt het misschien als opgeven. Maar als je alleen maar gegijzeld wordt door de pijn en het verlies van alles wat je niet meer kan, dan is accepteren geen opgeven, maar kiezen om te leven. Het maakt je meer autonoom. Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, omdat het altijd gepaard gaat met nevenschade, zoals een verstoorde verhouding met je werkgever, jezelf of je partner. Er zullen dus dingen gerepareerd moeten worden. Tijdens het proces van accepteren, komt onze schaduwkant ook vaker om de hoek kijken. Je vertoont op die momenten gedrag waar je achteraf niet zo trots op bent.

Accepteren is dus geen kwestie van een knop omzetten, om vervolgens je pijn te verhullen met positieve emoties of vermeende zingeving. Een botbreuk lossen we immers ook niet op met positieve emoties. Dit soort adviezen zijn goed bedoeld, maar leiden tot sociaal gewenst gedrag, zonder iets op te lossen. Zingeving zonder autonomie is geen zingeving maar coping (Chivo, 2021). Net zoals je storten op je passie als het zwaar wordt geen passie is, maar escapisme. Over escapisme ga ik het in mijn volgende blog hebben.

Afscheid nemen van wie je was, is een rouwproces

Omgaan met Aanhoudende Lichamelijke Klachten en leren accepteren, is eigenlijk hetzelfde als een rouwproces. Als je weer betekenis wil geven aan je leven, moet je de nieuwe persoon een identiteit geven. De ‘nieuwe jij’. Het is namelijk heel goed mogelijk dat de persoon die jij was, nooit meer terugkomt. Dit is wie jij nu bent, je bent niet meer de persoon die je jaren geleden was en misschien is dat maar goed ook. Want in die setting was jij alleen maar uitgaves aan het doen, zonder jezelf herstel te gunnen. Houd jij je dan nog aan de morele code (verstandig, moedig, rechtvaardig en zelfbeheersing) als je dit zou blijven doen? De morele code is waar ik over schreef in mijn blog over zingeving.

Wat ga je doen als die persoon, jij dus, niet meer terugkomt? Probeer jezelf te herinneren aan prettige momenten in het leven van die persoon. Wat vond die persoon leuk, wat vond die persoon belangrijk en hoe kan je die persoon gaan eren? Je kunt dit doen door invulling te geven aan dezelfde normen en waarden. Dat is wat je kunt doorgeven aan de ‘nieuwe jij’. Het gaat er dus om dat je de belangrijkste zaken voortzet, maar dan op een andere manier.

Wees vriendelijk voor jezelf met zelfcompassie

Wanneer je er alles aan hebt gedaan, alles hebt uitgezocht en er niets meer te ‘repareren’ valt, is zelfcompassie op zijn plaats. Bij compassie voel je de urgentie om iemand die in nood is te hulp te schieten. Als iedereen wel eens in nood verkeert en daarvan mag herstellen, waarom jij dan niet? We hebben allemaal wel eens pech en ook iedereen maakt fouten, jij dus ook! Daarnaast hebben we in het leven altijd te maken met toeval. Mensen die je hulp biedt daar ben je over het algemeen vriendelijk voor, dus wees dan ook vriendelijk voor jezelf. Je mag herstellen en hier de tijd voor nemen, maar niet weglopen van de (emotionele) pijn.

Accepteren dat ook jij een tweede kans hebt in het leven en dat accepteren niet hetzelfde is als berusten, is heel belangrijk. Accepteren betekent dat je aanvaardt dat het zo is gegaan. Het betekent ook dat je aanvaardt dat iedereen pech heeft en fouten maakt in het leven. Je legt je er alleen niet bij neer en gaat concreet actie ondernemen door er niet voor weg te lopen en de confrontatie aan te gaan. Voordat je de confrontatie aangaat, mag je dus herstellen en afleiding zoeken. Hoe lang je dat mag doen, kan niemand voor jou bepalen. Het antwoord daarop kun je alleen zelf geven door je handelen te toetsen aan de morele code:

• Is het verstandig om nog steeds te herstellen en afleiding te zoeken, of is het verstandiger dat ik nu toch de confrontatie aanga?
• Kan ik het doen, of loop ik gewoon weg voor de confrontatie en is dat dan moedig?
• Wie doe ik tekort? Mijzelf, de anderen die hierbij betrokken zijn of helemaal niemand? En is dat dan rechtvaardig?
• En als ik afleiding zoek, toon ik dan nog enige mate van zelfbeheersing, of gaan alle remmen los?

Van overleven naar leven met een concrete coping strategie

Als je wil leren hoe je kunt omgaan met Aanhoudende Lichamelijke Klachten, moet je allereerst weten hoe je jouw leven dragelijk kunt maken bij tegenslagen. Het gedrag wat je vertoont op zo’n moment wordt ook wel ‘coping’ genoemd. Vitaliteitstherapeuten die net als ik aangesloten zijn bij de beroepsorganisatie voor vitaliteitsprofessionals (BOvV), hanteren hiervoor een hele concrete coping strategie.

Het kunnen toepassen hiervan is misschien wel de meest waardevolle tool die jou gaat helpen van overleven naar leven te komen. Wil je meer informatie over mijn werkwijze bij het leren omgaan met Aanhoudende Lichamelijke Klachten? Neem dan gerust contact met mij op.