Vitaliteit is geen gezondheid of leefstijl; maar wat dan wel?

Vitaliteit is geen gezondheid of leefstijl

De woorden vitaliteit, gezondheid en leefstijl worden vaak in dezelfde zin gebruikt. Het is ook voor de hand liggend dat wanneer jij gezond en fit bent, je ook vitaal bent. Vitaliteit staat echter los van gezondheid en ik zal dit uitleggen aan de hand van een voorbeeld:

Hans is ernstig ziek en moet wekelijks een eind rijden naar het ziekenhuis voor zijn chemotherapie. Vanaf het moment dat duidelijk wordt dat het gaat om een zeer agressieve vorm van kanker, staat de telefoon roodgloeiend. Vrienden, familie en kennissen staan in de rij om hem te helpen en willen hem graag bezoeken. Hans is reëel en weet dat hij, ondanks zijn jonge leeftijd van 43 jaar, geen jaren meer te leven heeft. Hij wil dan ook graag iedereen uitnodigen. Alleen laten de pijn en de vermoeidheid het helaas niet toe om zo veel bezoek te ontvangen thuis.

Ongeneeslijk ziek maar heel vitaal

In de maanden die volgen, besluit Hans voor elke rit naar het ziekenhuis iemand anders mee te vragen. Tijdens deze ritten voelt hij zich doorgaans redelijk goed. Dit komt omdat de bijwerkingen van de vorige behandeling in de loop van de week afnemen. Hierdoor kan hij echt goede gesprekken voeren, wat in de dagen na de behandeling niet mogelijk is. De dierbare chauffeurs voelen zich veel minder machteloos dan bij een bezoek aan huis, omdat ze echt iets voor Hans kunnen betekenen. Voor Marleen, zijn vrouw, is dit ook erg fijn. Zij put veel energie uit de momenten dat ze tijd doorbrengt met haar kinderen en hier de volle aandacht voor heeft. Bij thuiskomst bekommert de chauffeur zich om de kinderen en heeft Marleen haar handen vrij om voor Hans te zorgen. Dit doet ze met veel liefde.

Hier zie je heel duidelijk dat vitaliteit en gezondheid compleet los staan van elkaar. Ondanks dat Hans weet dat hij misschien niet lang meer te leven heeft, gaat hij heel vitaal met zijn situatie om. Dit doet hij door hier op zijn eigen manier betekenis aan te geven.

Leefstijl gaat over gedrag

Ook leefstijl en vitaliteit staan los van elkaar. Leefstijl is een parapluterm voor al het gedrag wat invloed heeft op jouw gezondheid (Chivo 2017). Je kunt je alleen afvragen of bezig zijn met een gezonde leefstijl noodzakelijk is. Dit zal ik ook weer toelichten aan de hand van een voorbeeld:

Een vriendin van je vertelt op een verjaardag dat ze sinds kort bezig is met een begeleidingstraject bij een leefstijlcoach. Haar werkgever heeft dit aangeboden op zijn kosten. Je bent heel erg blij met dit nieuws, want je maakt je al tijden zorgen om haar. De symptomen van prediabetes worden steeds hardnekkiger en zelf zou zij deze begeleiding nooit kunnen betalen nu ze gescheiden is. Met hulp van een professional gaat het haar vast lukken om die kilo’s eraf te krijgen.

Gezonde leefstijl is onbelangrijk als je geen reden hebt om voor te leven

Na vier maanden is het tijd voor een evaluatiegesprek met de leefstijlcoach. Dan komt eigenlijk pas naar boven dat ze zich niet aan het plan heeft kunnen houden zoals was afgesproken. Toch dringt ze erop aan de begeleiding voort te zetten, omdat ze haar baan niet wil verliezen.

De afgelopen tijd is ze helemaal niet bezig geweest met alle tips omtrent voeding en bewegen, maar met de dag doorkomen. Door de scheiding met haar man vorig jaar, heeft ze enorme geldproblemen. Het is nog maar de vraag of ze binnenkort nog een dak boven haar hoofd heeft. Nu ze haar auto weg heeft moeten doen, ziet ze haar dochter nog maar twee weekenden in de maand. Vaker dan dat wil haar ex-man niet op en neer rijden. Hulp aan vrienden en familie durft ze niet te vragen, want ze schaamt zich enorm voor de puinhoop in haar leven.

Heeft jouw vriendin niet genoeg haar best gedaan? Was de kwaliteit van de begeleiding niet goed? Ik denk dat na het lezen van dit voorbeeld, iedereen zal bevestigen dat hier het probleem niet zit. De vraag die we moeten stellen is; of de werkgever haar wel helpt door een leefstijltraject te bekostigen? En hier komt vitaliteit om de hoek kijken. Iets proberen vol te houden terwijl je in een overleefstand staat is dweilen met de kraan open.

Maar als vitaliteit geen gezondheid of leefstijl is, wat is het dan wel?

Wat is vitaliteit precies?

De letterlijke betekenis van vitaliteit volgens de Van Dale is: ‘vi·ta·li·teit (de ~ (v.)) 1 energie om te leven => levenskracht’ (Chivo 2020).

Dit is op meerdere manieren te interpreteren en vroeger werd het vooral geassocieerd met spirituele zaken. Tegenwoordig wordt vitaliteit geassocieerd met het gezond houden van ouderen. Niet alleen fysieke- maar ook emotionele gezondheid speelt een rol. Als vitaliteitstherapeut kijk ik hier iets anders tegenaan.

Vitaliteit gaat over het bereiken en behouden van een autonoom en zinvol leven. Dat betekent dat je de wereld een klein beetje beter achterlaat voor je nabestaanden, dan hoe je het hebt ontdekt. Je kunt vandaag de dag iets voor een ander betekenen, zonder jezelf te verliezen. Het draagt allemaal bij aan jouw ontwikkeling terwijl je rekening blijft houden met de omgeving. Dat is meer dan leven, dat is vitaliteit.

Conclusie: vitaliteit is geen gezondheid of leefstijl maar gaat over ethiek

Wanneer vitaliteit gaat over jezelf ontwikkelen, rekening houdend met de omgeving, is een moreel kompas vereist. Want hoe blijf je op koers in deze snel veranderende wereld, als je niet weet wat jouw persoonlijke waarden zijn en hoe je hier naar moet handelen? Het ijken van jouw morele kompas maakt dan ook altijd onderdeel uit van een vitaliteitstraject. Vitaliteit gaat daarom niet over (emotionele) gezondheid, maar over ethiek.

Als je vitaal door het leven wil gaan, is het belangrijk dat je niet alleen focust op de makkelijke dingen in het leven, want dan leef je een half leven. Het leven is nu eenmaal niet altijd gemakkelijk, ook niet voor de mensen die je elke dag met een grote glimlach voorbij ziet komen op social media. Wanneer je moeilijke dagen niet alleen weet te tolereren, maar ook leert waarderen als een plek van persoonlijke groei, dan leef je een goed leven. Dat is waar vitaliteit over gaat.

Hoe vitaal ben jij eigenlijk?

Benieuwd naar jouw persoonlijke waarden en hoe je hier naar kunt handelen om vitaal door het leven te gaan? Download het complete stappenplan en ga aan de slag met de persoonlijke waarden test

Wil je weten hoe vitaal jij bent? Vul de gratis vitaliteitstest in of vraag direct een intake aan. Ik kijk er naar uit jou te mogen helpen!