Hoe krijg je PDS; Prikkelbare Darm Syndroom onder controle?

Dag in dag uit houd je rekening met wat je wel of niet kunt eten omdat je de deur nog uit moet. Stel je voor dat er geen toilet binnen handbereik is. Tijdens etentjes weet je niet wat je moet kiezen van de menukaart. Je wil immers niet de rest van de avond op het toilet doorbrengen. Evenementen, lange reizen of kampeervakanties zitten er voorlopig niet in met de corona maatregelen. Voor jou is dit een verademing, al droom je ervan deze activiteiten ook zorgeloos te kunnen ondernemen. Heb jij de diagnose PDS, of vermoed je dat je PDS hebt en ben je benieuwd wat ik als vitaliteitstherapeut voor jou kan betekenen? Je leest het in dit artikel.

Wat is PDS?

PDS is de afkorting van prikkelbare darm syndroom. Het is een chronische aandoening waarbij je vooral last hebt van buikpijn en een abnormaal ontlastingspatroon. Mogelijke oorzaken zijn:

• Een gevoelige of beschadigde darmwand;
• Verstoorde bewegingen van de darmen;
• Samenstelling van bacteriën in je darmen;
• Het ontstaan van PDS na een maag-darmontsteking of een voedselvergiftiging;
• De communicatie tussen de hersenen en de darmen is verstoord;
• Voeding die mestcellen activeert waardoor histamine vrijgegeven wordt;
• FODMAP’s in de voeding;
• Erfelijke aanleg.

Tot nu toe is er nog geen eenduidige oorzaak gevonden en is er meer onderzoek nodig. Voorlopig blijft PDS dus vallen onder Aanhoudende Lichamelijke Klachten (ALK), voorheen Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) genoemd. Prikkelbaar darm syndroom komt in de Nederlandse bevolking (gemeten met zelfrapportage) voor bij 15 tot 20% van de vrouwen en 5 tot 20% van de mannen. Het komt voornamelijk voor tussen het 15e en 65e levensjaar (Movital, 2020).

Klachten bij PDS

Bij een prikkelbare darm verschillen de klachten per persoon. Sommige mensen ervaren slechts milde klachten, terwijl anderen moeite hebben om überhaupt de dag door te komen. Hoe de klachten verlopen is moeilijk te voorspellen. Er zijn soms klachtenvrije periodes, maar het kan ineens opspelen en heel heftig zijn.

Veel voorkomende zijn:

• Buikpijn; van opgeblazen gevoel tot hevige buikkrampen;
• Pijn is wisselend van locatie en intensiteit;
• Na de ontlasting kunnen de klachten afnemen of juist toenemen;
• Ook na de ontlasting houd je een vol gevoel;
• De ontlasting is onregelmatig waarbij verstopping, diarree of een afwisseling van beide vaak voorkomt;
• Moeheid;
• Misselijkheid;
• Winderigheid of een gespannen gevoel in de buik;
• Meer of minder klachten na het eten;
• Vervelend gevoel of pijn in de maag en/of slokdarm;
• Problemen met plassen en het plassen zelf kan pijnlijk zijn;
• Rugpijn of spier- en gewrichtsklachten.

Heb ik PDS?

Om er achter te komen of je daadwerkelijk PDS hebt, zal je een bezoek moeten brengen aan de huisarts. Over het algemeen is een doorverwijzing naar een MDL-arts niet nodig. Voordat je een afspraak maakt, kun je eventueel zelf een PDS test afnemen en de uitslag meenemen naar je huisarts. Het geeft je een indicatie, maar een uiteindelijke diagnose kan alleen door een arts gesteld worden. De test is gebaseerd op de Rome IV-criteria.

PDS en stress

Ondanks dat stress niet de oorzaak van PDS is, weten we wel dat het symptomen kan uitlokken of verergeren. Dit wordt toegeschreven aan de zogenaamde hersen-darm as, de bijzondere link tussen darm en brein. Onderzoekers vroegen zich af of mensen met een posttraumatische stressstoornis (PTSS) vaker last hebben van PDS. In vergelijking met de gezonde groep bleken de deelnemers met PTSS drie keer meer kans te hebben op PDS (Chivo, 2020). Dit sterkt het idee dat psychologische factoren een onlosmakelijk onderdeel uitmaken van de lichamelijke klachten. Het betekent zeker NIET dat de klachten tussen de oren zitten. We hebben namelijk te maken met een samenspel van omgevings- en psychoneurobiologische factoren.

Voeding en PDS

Als je PDS hebt ervaar je vaak klachten na het eten of drinken. Toch lukt het je niet om er achter te komen welke voedingsmiddelen nou precies de klachten veroorzaken. Je probeert van alles uit en begint met het minderen van fastfood, chips, koek, snoep en alcohol. Wanneer dit niet veel oplevert stap je over op glutenvrij, lactosevrij, vegetarisch en ga zo maar even door. Producten zoals ui en knoflook pik je er wel uit, want daar reageren je darmen al je hele leven op. Maar hoe kom je te weten waar jouw lichaam allemaal nog meer zo heftig op reageert?

Het FODMAP-beperkte dieet

Ongetwijfeld heb je het woord ‘FODMAP’ wel eens voorbij zien komen. Wat zijn FODMAP’s eigenlijk? FODMAP’s zijn Fermenteerbare Oligo-, Di en Monosachariden en (And) Polyolen. Dit zijn allemaal koolhydraten die voorkomen in granen, fruit, groenten, erwten, bonen, melkproducten en in veel commercieel bereide producten. Deze koolhydraten kunnen niet of slecht worden opgenomen door de dunne darm, waardoor ze in de dikke darm terechtkomen. Eenmaal daar zullen de darmbacteriën de FODMAP’s afbreken (fermenteren) en dit zorgt voor een snelle gasvorming en drukverhoging. Daarnaast trekken FODMAP’s extra vocht aan in de darmen, wat ook kan leiden tot drukverhoging in de buikholte.

Uit onderzoek blijkt dat veel mensen met PDS FODMAP’s niet goed kunnen verdragen. Het FODMAP effect is cumulatief van verschillende producten en vereist de overstijging van een drempelwaarde. Stel je kunt zowel lactose niet goed verteren als fructose slecht absorberen. Je eet vervolgens een maaltijd die alle FODMAP’s een klein beetje bevat. Het effect op de darmen is op dat moment vijf keer groter dan wanneer je dezelfde hoeveelheid van slechts één van deze FODMAP’s zou nuttigen. Dat maakt het FODMAP-beperkte dieet zo lastig en daarom is goede begeleiding heel belangrijk. Vitaliteitstherapeuten zijn opgeleid om jou te begeleiden bij dit dieet. 

Ook al zou je er een studie van maken en alles tot in de puntjes uitzoeken, hoe zorg je er dan voor dat je het vol kunt houden? Strikte naleving en toewijding is een must als je hier mee aan de slag gaat. Een traject waarbij iemand jou ook door de meest zware dagen heen helpt, heeft een veel grotere kans van slagen. Het traject start met een eliminatiefase van ruim 4 weken. In deze periode eet je alleen voedingsmiddelen die nauwelijks FODMAP’s bevatten. Als de klachten na deze fase minimaal 2 punten op een 10-puntsschaal zijn gedaald kunnen we beginnen met de herintroductiefase. Tijdens de herintroductiefase gaan we 6 weken lang stapsgewijs alle FODMAP’s uitproberen om te kijken hoe je hier op reageert. Alles wordt bijgehouden in een overzichtelijk dagboek die je van mij krijgt. Het traject neemt gemiddeld 10-12 weken in beslag.

Waarom heb ik PDS?

Waarom de ene persoon wel klachten krijgt en de ander niet kan verschillende redenen hebben. We produceren allemaal gas bij het afbreken van FODMAP’s, maar de hoeveelheid verschilt per persoon. Ook kan niet iedereen de gassen die ontstaan even goed afvoeren. Dan hebben we nog te maken met hoe goed de darmen reageren op opzetting. De reflexreacties van de buikspieren en het middenrif spelen hierbij een belangrijke rol. Bij sommige mensen met PDS zijn de reflexreacties erg zwak. Dit resulteert zich vaak in een flink uitstekende buik wat weer allerlei ongemakken met zich meebrengt. Onder verschillende omstandigheden gaan we anders om met lichamelijke klachten. Bij stress en vermoeidheid kunnen de darmen als gevoeliger ervaren worden. Afhankelijk van hoe snel de sensoren in ons lichaam een bepaalde druk als bedreigend ervaren, heb je meer of minder klachten.

Behandeling met vitaliteitstherapie

Het blijft frustrerend, maar er is helaas nog geen enkele behandeling die voor iedereen werkt. Het FODMAP-beperkt dieet is voor veel mensen met PDS gelukkig wel effectief gebleken. Bij driekwart van de mensen die het dieet volgt, verminderen de klachten en bij sommigen verdwijnen de klachten geheel. Maar vitaliteitstherapie reikt verder, want mochten de klachten niet voldoende verminderen levert een vitaliteitstraject je altijd wat op!

Ik ga namelijk niet alleen met jou aan de slag met het FODMAP-beperkt dieet. Samen gaan we er alles aan doen om jouw kwaliteit van leven te verbeteren, met of zonder klachten. En het komt niet zelden voor dat hiermee de klachten alsnog drastisch verminderen. Ben jij benieuwd hoe dit in zijn werk gaat en wat ik voor jou kan betekenen? Vraag een gratis kennismakingsgesprek aan.

Resultaat behandeling vitaliteitstherapie

Lees hier het verhaal van Marit hoe vitaliteitstherapie haar heeft geholpen controle over haar klachten te krijgen.

Tips bij PDS:

1. Vermoed je dat je PDS hebt? Doe de test en maak een afspraak bij de huisarts;
2. Eet meerdere keren op een dag kleine porties;
3. Breng jouw stress factoren in kaart en zorg voor voldoende ontspanning;
4. Rust, reinheid en regelmaat; lekker ouderwets, maar je lichaam zal je dankbaar zijn;
5. Werk aan jouw basisbehoeften samen met een vitaliteitsprofessional en leer accepteren en activeren;
6. Dit boodschappenboek helpt jou de juiste keuzes te maken;
7. Deze app is een handige tool om zowel je voeding als je klachten in bij te houden.